W dobie łatwo dostępnych kredytów konsumenckich, chwilówek czy rat 0%, pożyczki zaciągane u rodziny i znajomych odchodzą do przeszłości. Mimo, że umowy te są zawierane coraz rzadziej, to należy pamiętać, że taka pożyczka podlega opodatkowaniu.
Czym jest pożyczka?
Na wstępie wypada wyjaśnić czym jest pożyczka.
Umowa pożyczki została uregulowana w kodeksie cywilnym. Zgodnie z definicją, na jej podstawie dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku i tej samej jakości. W przypadku, gdy wartość pożyczki przekracza kwotę 1000 zł, umowa wymaga zachowania formy dokumentowej.
Z powyższego wynika, że w odróżnieniu od kredytu, umowa pożyczki może dotyczyć nie tylko pieniędzy, lecz również rzeczy. Ponadto, umowa pożyczki jest na ogół mniej sformalizowana.
Kiedy pożyczka jest opodatkowana?
Jak wyjaśnia adwokat Małgorzata Pietrzak, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, pożyczka jest opodatkowana wtedy, gdy jest zaciągana od osoby fizycznej. Może to być członek rodziny, znajomy, a nawet obca osoba. Podatkiem tym nie są natomiast objęte kredyty zaciągane w bankach oraz tzw. chwilówki.
Co ważne, obowiązek podatkowy wiąże się z samym faktem zawarcia umowy pożyczki. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy pożyczka jest oprocentowana albo czy została zwrócona. Musi być jednak spełniony jeden z dwóch poniżej wskazanych warunków:
– umowa pożyczki dotyczy pieniędzy lub rzeczy znajdujących się w Polsce,
– pożyczkodawca mieszka w Polsce i umowa również została zawarta w Polsce, nawet jeśli pożyczane pieniądze lub rzeczy nie znajdują się na terenie naszego kraju.
Ile wynosi podatek od pożyczki?
Wysokość należnego podatku ustala się na podstawie wartości pożyczki. Aktualnie, stawka podatkowa wynosi 0,5% wartości umowy. Jeśli więc umowa pożyczki opiewa na kwotę 10 000 zł, wówczas podatek wyniesie 50 zł.
Kto i w jakim terminie jest zobowiązany do uiszczenia podatku od pożyczki?
Podatek PCC od pożyczki jest uiszczany przez pożyczkobiorcę. Ma on na to 14 dni, licząc od dnia zawarcia umowy. W tym celu powinien on złożyć w urzędzie skarbowym formularz PCC-3 oraz wpłacić na rachunek urzędu kwotę podatku.
Niektórzy pożyczkobiorcy próbują ukryć fakt zaciągnięcia pożyczki, aby uniknąć płacenia podatku. Należy jednak pamiętać, że w przypadku wykrycia tego faktu podczas rutynowej kontroli, stawka sankcyjna wynosi aż 20% kwoty pożyczki!
Chociaż powyższe dotyczy pożyczkobiorcy, to pożyczkodawca powinien pamiętać, że jeśli udzielił pożyczki na procent i w ten sposób osiągnął dochód, będzie zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego.
Zwolnienie z płacenia podatku od pożyczki
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiduje jednak zwolnienia z płacenia podatku od pożyczki.
Jeśli pożyczkę zaciągnięto od osób z tzw. zerowej grupy podatkowej (tj. małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwa, pasierba, ojczyma lub macochy) wówczas, niezależnie od kwoty, jest ona zwolniona z podatku. Jest jednak pewien warunek, który pożyczkobiorca musi spełnić, mianowicie musi zgłosić fakt zawarcia umowy w US i odpowiednio ją udokumentować (np. załączając potwierdzenie przelewu).
Jeśli natomiast pożyczka jest zaciągana od dalszych krewnych, wówczas istotna jest jej wysokość. Jeśli suma łącznie zaciągniętych pożyczek od tej samej osoby w przeciągu 5 lat nie przekroczyła kwoty 9637 zł, wówczas można liczyć na zwolnienie z podatku.
– Pożyczka od pozostałych osób
Jak wspomniano na wstępie, pożyczkę można zaciągnąć od znajomego czy od obcej osoby. Wówczas, co do zasady, podlega ona opodatkowaniu w wysokości 0,5%. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, w której wartość pożyczki nie przekracza 1000 zł.